Y 'Wales Window', Alabama

Ar 15 Medi 1963, plannodd y grŵp eithafol y Ku Klux Klan fom yn Eglwys Fedyddwyr 16th Street Birmingham yn Alabama, gan ladd pedair merch ddu a oedd yn mynychu’r Ysgol Sul yno.

Cyffyrddodd y weithred hon o derfysgaeth â chalonnau’r Cymry, yn enwedig yr artist John Petts a oedd ar y pryd yn byw yn Llansteffan. Cynigiodd ei wasanaeth drwy ddylunio ffenest gwydr lliw newydd ar gyfer yr eglwys, a gyda chymorth y Western Mail lansiodd ymgyrch i godi arian ar gyfer yr apêl.  Tyfodd yr ymgyrch wrth i’r arian lifo i mewn, gyda'r Western Mail yn cyhoeddi delweddau o resi o bobl Gymreig o bob tras yn aros i roi’r hyn oedd ganddyn nhw tuag at yr achos.

Ymwelodd Petts â’r eglwys gan weithio ar y dyluniad dros gyfnod o flwyddyn ac roedd y  dyluniadau terfynol gan Petts yn darlunio Crist croenddu gyda’i freichiau ar led, ac yn cael eu hystyried yn ddadleuol ar y pryd. Mae’r dynluniadau hyn yn cael eu cadw yn Llyfrgell Genedlaethol Cymru.

Yn 1965, gosodwyd y ffenest yn ei lle, wedi’i chyflwyno gyda’r geiriau ‘Given by the people of Wales’. Heddiw, mae’r ffenest yn cael ei hadnabod fel y ‘Wales Window’ ac y mae’n symbol eiconig o’r mudiad hawliau sifil Americanaidd.

Mwy o wybodaeth

• Beth ddigwyddodd yn Eglwys Bedyddwyr 16th Street yn Birmingham, Alabama ym 1963?
• Beth oedd ymateb John Petts i'r digwyddiad?
• Beth oedd yr ymgyrch a lansiwyd gan y Western Mail?
• Beth yw neges pwysicaf y stori hwn?
• Sut mae celf yn cysylltu pobl?

• Trafodwch beth ddigwyddodd yn Birmingham, Alabama
• Ymchwiliwch ymateb yng Nghymru i'r digwyddiad yn Birmingham, Alabama.
• Ymchwiliwch y Mudiad Hawliau Sifil yn yr UDA.
• Dadansoddwch y symbolau gwahanol sydd i'w gweld yng ngwaith John Petts.
• Dyluniwch ffenest lliw ar gyfer yr eglwys yn Alabama.

(sy'n deillio o'r datganiadau o'r hyn sy'n bwysig)

Y Celfyddydau Mynegiannol

• Cyfleu syniadau
• Cynrychioli hunaniaethau personol, cymdeithasol a diwylliannol
• Deall cyd-destun mewn gweithiau creadigol
• Archwilio diben ac ystyr

Dyniaethau

• Effaith dynol ar y byd
• Deall syniadau a safbwyntiau
• Pwysigrwydd cymdeithasol a diwylliannol
• Hunaniaeth

Ieithoedd, Llythrennedd a Chyfathrebu

• Gwrando gydag empathi a pharch
• Deall safbwyntiau