An enquiry into the truth of the tradition, concerning the Discovery of America, By Prince Madog ab Owen Gwynedd, about the year, 1170

Yn 1791 cyhoeddodd y gweinidog Presbyteraidd John Williams ei ymchwiliad i hanes Madog. Credwyd i Madog, tua 1170, sefydlu cymuned Gymreig yn America. Y gyfrol hon a ysbrydolodd John Evans i fynd ar ei daith anhygoel i America, lle bu’n gyfrifol am baratoi’r map cyntaf o’r afon Missouri. Bu defnydd helaeth o chwedl Madog mewn ymgyrchoedd propaganda i ddenu Anghydffurfwyr Cymreig yn bennaf i wladychu y ‘Gymru Newydd’ yn America.