Rhowch eich barn
Llenwch ein holiadur byr fel y gallwn ddefnyddio'ch sylwadau i wella ein gwasanaethau.
Mae'r ddogfen hon hefyd ar gael yn Saesneg (English)
Mae’r cynllun strategol hwn yn ein tywys o 2021 hyd at 2026. Mae’n gynllun uchelgeisiol sy’n rhoi ffocws a chyfeiriad sy’n eglur, yn gydlynus ac yn gosod blaenoriaethau i bawb sy’n ymwneud â’r sefydliad dros y pum mlynedd nesaf.
Er i ni wneud cynnydd arwyddocaol dros y blynyddoedd, rydym yn dechrau’r bennod newydd hon gyda phenderfyniad ac awch i gyflawni mwy eto. Mae ein cynllun yn anelu at ddyfodol ble byddwn yn parhau i ddefnyddio ein hystod unigryw o sgiliau ac arbenigedd i feithrin a gofalu am gof y genedl, gosod sylfaen economi gwybodaeth, grymuso ymchwil a dysg, a bod yn ganolog i fywyd y genedl.
Byddwn yn cyflawni ein huchelgais trwy ymroi i fod yn sefydliad agored, blaengar ac arloesol. Dyma’r unig ffordd y byddwn yn creu llyfrgell i Gymru a’r byd.
Mewn cyfnod o heriau aruthrol ond cyfleon anferthol, rydym yn ffodus bod gennym gyfoeth ein hanes a’n diwylliant ac ymdeimlad o bwrpas clir yn sylfaen i'r cynllun hwn. Mae Llyfrgell Genedlaethol Cymru yn gartref i gyfran helaeth o gof y genedl. Mae’n gronfa anferthol o wybodaeth ac yn ganolbwynt i weithgaredd sy’n grymuso pobl Cymru ag ymwybyddiaeth ddofn o'u gorffennol, dealltwriaeth o’r presennol, ac ysbrydoliaeth i lunio eu dyfodol.
Mae ein cynllun yn atgyfnerthu’r hyn sydd eisoes yn gwneud Llyfrgell Genedlaethol Cymru yn arbennig: y modd rydyn ni’n dathlu amrywiaeth y profiad Cymreig, ein hymroddiad i gyfrifoldeb cymdeithasol, ein graddfa ac ehangder, diwylliant o gydweithio ac arloesedd, a’n lleoliad diguro.
Rydym yn camu i'r cylchred strategol gan lawn sylweddoli y byddwn, wrth gwrs, yn ystwyth ac yn addasu i newid allanol. Tra bod y cynllun yn eang ei derfynau, byddwn yn glynu wrth amcanion a’r uchelgeisiau sydd wedi’u hamlinellu yn y ddogfen hon. Bydd yr ymrwymiad diysgog hwn yn gymorth i sicrhau ein bod yn symud yn agosach at wireddu ein gweledigaeth tymor hir o gyflwyno newid er gwell i bawb yng Nghymru.
Mae’r strategaeth hon yn adeiladu ar lwyddiannau’r pum mlynedd diwethaf a’r weledigaeth ddeng mlynedd a gyflwynwyd yng nghynllun strategol Cof Cenedl: Llunio’r Dyfodol 2017-21. Rydym wedi cyflawni sawl gorchest gwerth ei nodi, gan gynnwys:
Mae’r strategaeth hon wedi'i datblygu mewn amser o newid dirfawr a bydd angen rhoi ystyriaeth i'r ffactorau canlynol os ydym i gyflawni’r weledigaeth a’r amcanion.
Yn 2020, aeth Llyfrgell Genedlaethol Cymru ati i ddatblygu cynllun eglur ac uchelgeisiol. Cafodd y cynllun strategol hwn ei ddatblygu yn dilyn ymgynghoriad helaeth gydag ystod eang o randdeiliaid. Yn dilyn lawnsio ein Gweledigaeth Strategol 2021-26 law yn llaw â’r alwad am sylwadau ac ymatebion, derbyniwyd adborth ysgrifenedig a chynhaliwyd cyfres o weithdai gyda rhanddeiliaid.
Croesawodd Llyfrgell Genedlaethol Cymru hefyd yr Adolygiad Teilwredig annibynnol a oedd yn ddadansoddiad manwl a thrylwyr o’r sefyllfa bresennol a’r heriau mae’r sefydliad yn eu wynebu. Cafodd yr adolygiad ei hwyluso gan Lywodraeth Cymru ac roedd yn amlinellu argymhellion eglur. Mae’r argymhellion hyn wedi llywio datblygiad ein cynllun strategol.
Hoffem ddiolch i bawb a roddodd o’u hamser i rannu eu sylwadau ar y Weledigaeth a chyfrannu at lunio dyfodol y Llyfrgell yn y modd hwn.
Mae ein cenhadaeth a'n swyddogaeth graidd yr un ag y buont erioed. Yn unol â'n Siarter byddwn yn parhau i:
“gasglu, diogelu a rhoi mynediad at bob math a ffurf ar wybodaeth gofnodedig, yn enwedig mewn perthynas â Chymru a Chenedl y Cymry a phobloedd Celtaidd eraill, er budd y cyhoedd, gan gynnwys y rhai sy’n ymroi i ymchwil a dysg.”
Llyfrgell Genedlaethol Cymru yw unig lyfrgell adnau cyfreithiol Cymru. Mae’r statws hwn yn rhoi hawl i ni dderbyn copi am ddim o bob cyhoeddiad papur a digidol (gan gynnwys gwefannau) o fewn y DU, gan ffurfio craidd i gasgliad ymchwil o safon ryngwladol. Mae ein casgliadau yn cynnwys degau o filiynau o lyfrau, llawysgrifau, archifau, mapiau, lluniau, ffotograffau, papurau newydd, sain a ffilm, ac yn cynyddu yn barhaus.
Rydym yn arbenigo yng nghadwraeth casgliadau a gwybodaeth ar ffurf ffisegol a digidol. Mae gallu, gwybodaeth ac ymroddiad y gweithlu, ynghyd â'n hisadeiledd a chyfleusterau, yn ein galluogi i sicrhau y bydd y wybodaeth sydd yn ein gofal ar gael i genedlaethau’r dyfodol.
Rydym yn anelu i roi’r mynediad ehangaf posib i'n casgliadau o fewn i'n adeilad yn Aberystwyth, ar safleoedd mewn rhannau eraill o Gymru, ar ein gwefannau a thrwy lwyfannau a sianeli ar-lein eraill. Rydym bob amser yn chwilio am gyfleon newydd i gyflwyno ein casgliadau i ddefnyddwyr, cyfranogwyr a chynulleidfaoedd trwy weithgareddau fel arddangosfeydd, digwyddiadau, prosiectau gwirfoddoli, a gwasanaeth addysg i ysgolion ledled Cymru.
Mae'r ffordd rydym yn cyflawni ein cenhadaeth wedi ac yn parhau i newid dros amser wrth i ni ymateb i'r byd sy’n newid o’n cwmpas. Mae’r Cynllun Strategol hwn yn cyflwyno'r blaenoriaethau ar gyfer datblygiad a fydd yn sicrhau ein bod yn parhau i gyflawni ein cenhadaeth yn effeithiol dros y pum mlynedd nesaf a thu hwnt.
Mae ein cyfrifoldeb flaenaf i bobl Cymru heddiw a chenedlaethau’r dyfodol. Bydd ein gweithredoedd yn adlewyrchu’r aliniad hwn â budd Cymru, ynghyd â’n cyfrifoldeb i gyflawni ein cenhadaeth yn effeithiol a chynaliadwy.
Mae’r Llyfrgell Genedlaethol Cymru yn llyfrgell i Gymru gyfan ac yn gwneud cyfraniad cadarnhaol at lesiant byd-eang. Mae gennym gyfraniad pwysig i gyflawni saith nod Deddf Llesiant Cenedlaethau'r Dyfodol (Cymru) 2015.
Byddwn yn hyrwyddo cymdeithas sy’n gyfartal, yn deg a chynhwysol, gan weithio i ddileu tlodi, a chynnig llwyfan a gofod diogel i drafodaeth iach, gonest ac agored am bob agwedd o fywyd Cymru a’i phobl.
Rydym yn derbyn ein cyfrifoldeb i ymateb i'r argyfwng hinsawdd byd-eang trwy liniaru effaith amgylcheddol ein gweithrediadau.
Wrth gasglu, diogelu a rhoi mynediad i wybodaeth, ymrwymwn i weithio tuag at sicrhau amrywedd sy'n adlewyrchu amrywiaeth cefndir a phrofiadau pobl Cymru ac i wneud ein casgliadau a gwasanaethau yn hygyrch i bawb o bob cefndir a gallu.
Byddwn yn hyrwyddo’r iaith Gymraeg gan annog y defnydd ohoni yn ein holl weithgareddau.
Blaenoriaethu'r dasg o gofnodi amrywiaeth profiadau'r Gymru gyfoes.
Sut fyddwn ni'n gwneud hyn?
Sicrhau fod ein casgliadau’n cynrychioli pob agwedd o fywyd a hanes Cymru, yn arbennig unigolion a chymunedau sydd wedi’u tangynrychioli.
Sut fyddwn ni'n gwneud hyn?
Parhau i gynnal a datblygu ein hisadeiledd ac arbenigedd mewn cadwraeth ac ymdriniaeth o wybodaeth ffisegol a digidol, gan roi arweiniad i'r sector yng Nghymru a chyfrannu i ddatblygiadau ar lefel ryngwladol.
Sut fyddwn ni'n gwneud hyn?
Hwyluso mynediad i gasgliadau yn ddigidol gan roi ystyriaeth o'r cychwyn i'r galw a’r defnydd posibl ohonynt
Sut fyddwn ni'n gwneud hyn?
Galluogi cyfranogiad y cyhoedd yn natblygiad y cof cenedlaethol a thrwy hynny gyfrannu at lesiant Cymru â'r byd
Sut fyddwn ni'n gwneud hyn?
Gwella ansawdd profiad yr ymwelydd ar-lein ac ar ein safleoedd, gan ddatblygu’r
Llyfrgell fel cyrchfan
Sut fyddwn ni'n gwneud hyn?
Adeiladu a chefnogi rhwydweithiau a chymunedau o gwmpas ein casgliadau a’n
gwasanaethau, a diwylliant a threftadaeth Cymru yn ehangach.
Sut fyddwn ni'n gwneud hyn?
Mynd â’n casgliadau a gwasanaethau at gynulleidfaoedd a chymunedau newydd ledled Cymru a rhoi lle, ar-lein ac yn ein safleoedd, i ddehongli a thrafod agweddau ar orffennol, presennol a dyfodol Cymru.
Sut fyddwn ni'n gwneud hyn?
Dathlu a hyrwyddo diwylliant Cymru ymhlith cenhedloedd y byd, rhannu a marchnata Cymru fel cenedl, hyrwyddo allforion diwylliannol, hyrwyddo deilaog rhyngddiwylliannol ac economaidd fanteisiol a chryfhau economi Cymru.
Sut fyddwn ni'n gwneud hyn?
Cefnogi addysg uwch ac ymchwil academaidd, gan gydweithio mewn meysydd ymchwil sy’n seiliedig ar ein casgliadau neu’n berthnasol i agweddau o Gymru.
Sut fyddwn ni'n gwneud hyn?
Cefnogi addysg yng Nghymru, yn arbennig y Cwricwlwm i Gymru a chymwysterau ôl-16 mewn ysgolion a cholegau.
Sut fyddwn ni'n gwneud hyn?
Darparu llwybrau i'n casgliadau sy’n galluogi dysgu anffurfiol a chydol oes, arfercreadigol a datblygiad proffesiynol parhaus.
Sut fyddwn ni'n gwneud hyn?
Mae gan dechnoleg ddigidol ran ganolog yng ngwireddu’r Strategaeth hon. Er ein bod ers degawdau wedi arloesi ym maes digido mewn treftadaeth ddiwylliannol, bydd yn gofyn i'r technolegau hyn dreiddio trwy ein holl weithgareddau a gwasanaethau i'n galluogi fel sefydliad i gyflawni ein hamcanion yn fwy effeithiol ac effeithlon. Byddwn yn cofleidio’r cyfle hwn yn y blynyddoedd sydd i ddod, gan gyfuno sgiliau ac arfau digidol gyda dulliau newydd o feddwl a gweithio, a chyfrannu i weithredu’r Strategaeth Ddigidol i Gymru.
Ynghyd â’r trawsnewidiad digidol hwn, bydd angen y canlynol i'n galluogi i gyflawni ein cynllun.
Byddwn yn cyflawni pum ffordd o weithio Deddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru) i sicrhau ein bod yn dilyn yr Egwyddor Datblygu Cynaliadwy wrth weithio tuag at ein Hamcanion Strategol a Llesiant:
Pwysigrwydd sicrhau cydbwysedd rhwng anghenion tymor byr a’r angen am ddiogelu’r gallu i ddiwallu anghenion tymor hir hefyd.
Sut gall gweithredu i atal problemau rhag digwydd neu waethygu helpu'r Llyfrgell i gyflawni ei hamcanion.
Ystyried sut gall amcanion llesiant y Llyfrgell effeithio ar bob un o’r nodau llesiant, ar bob un o’u hamcanion eraill, neu ar amcanion cyrff cyhoeddus eraill.
Cydweithredu ag unrhyw berson arall all helpu’r Llyfrgell i fodloni ei amcanion llesiant.
Pwysigrwydd cynnwys pobl sydd â diddordeb mewn cyflawni’r nodau llesiant, a sicrhau bod y bobl hynny’n adlewyrchu amrywiaeth yr ardal mae'r Llyfrgell yn ei gwasanaethu.