Mae casgliadau’r Llyfrgell Genedlaethol Cymru ar flaenau eich bysedd. Chwiliwch trwy in casgliadau eang, ac archebwch ddeunydd i'w bori yn yr Ystafell Ddarllen.
Darganfyddwch sut mae ein canfyddiad o Gymru wedi newid. O rai o’r mapiau hynnaf o Gymru i fapiau lleol a wnaed â llaw, a phopeth yn y canol. Mapiau yw ein porth i'r gorffennol.
Bethania, Cwmafan, 1850-1950. Cyfarfodydd dathlu canmlwyddiant, Hydref 9-12 1950: trefn y cyfarfodydd a braslun o hanes yr achos, [s.l.: 1950], 12tt.
J. Cyril Bowen: Hanes eglwys y Tabernacl, Penybont-ar-Ogwr, 1662-1950: cyhoeddwyd ar ddathliad canmlwyddiant y capel presennol, Hydref 22-29, 1950. The history of Tabernacle church, Bridgend, 1662-1950: published on the centenary of the present chapel, October 22-29, 1950, (Tonypandy, 1950), 93tt.
Hugh Bridgewater: Eglwys Annibynnol y Tabernacl, Tregwyr: canmlwyddiant yr achos, 1893-1993. Tabernacle Independent chapel, Gowerton: centenary celebrations, 1893-1993, (Swansea, 1993), 14, 14tt. [Testun dwyieithog].
Canmlwyddiant eglwys Gynulleidfaol Gwernllwyn, Dowlais, 1851-1951, (Merthyr Tydfil, 1951), 31tt.
James Clement (Alarch Ogwy): Ymneillduaeth Sciwen a Mynachlog Nedd, (Aberafon, 1902), 68tt. 'Yr Annibynwyr', tt.37-46.
The Congregational church, Wood Street, Cardiff, (Cardiff, 1954), 24pp.
W.R. Crocker, J.E. Jones: Danygraig Congregational church, Swansea. Historical souvenir of the church: 75th anniversary celebration, 1860-1935, (Swansea, 1935), 36pp.
Dathlu can mlynedd a hanner o hanes eglwys Carmel, Maesteg, 1828-1978, (Maesteg, 1978), 7tt.
D Elwyn Davies. Capel Gellionnen, 1692-1992, [s.l.: s.n.], 1992, 77tt. [Yn cynnwys hanes y gynulleidfa Annibynnol].
David Davies: Hanes eglwys Bethesda, Llangynwyd, (Treforys, 1939), 16tt.
Daniel Davies: Hanes eglwys Moreia, Bedlinog, o 1866 i 1832, ynghydag adroddiad cyfarfod sefydlu y Parch. J. Buckley Jones, (Merthyr Tydfil, 1934), 16tt.
Haydn Davies: Braslun o hanes eglwys Annibynnol Bethania, Aberpennar, 1851-1951, (Aberdâr, 1951), 24tt.
J. Bowen Davies: Meysydd Bethlehem: neu hanes eglwys Gynulleidfaol Bethlehem, Abercwmboi, o 1858 hyd 1914, (Merthyr Tydfil, 1915), 90tt.
Jennie Davies: Trem i'r gorfennol [sic]. A glimpse into the past: Siloh, Melincryddan, 1880-1982, (Neath 1982), 40pp. [Y testun yn Saesneg].
John Davies: Braslinelliad hanesyddol o Gyfundeb Dwyreiniol Morganwg o 1851 i 1878: sef papur a ddarllenwyd yn Nghynhadledd Watford, Hydref 7fed 1878, (Caerdydd, 1878), 19tt.
John R. Davies: Ebenezer, capel yr Annibynwyr Cilybebyll: cyfarfodydd dathlu canmlwyddiant sefydlu'r achos, dydd Iau, Ebrill 21ain, 1983, (Clydach, 1983), 6tt.
R. Cerwyn Davies: Horeb Welsh Congregational church, Loughor: a century of Christian witness, 1858-1958, (Swansea, 1957), 52pp.
T. Alban Davies: Bethesda, Ton-Pentre: jiwbili y ddyled, 1938. Braslun o hanes yr eglwys , 1876-1938, (Pentre, 1938), 28tt.
Tom Davies. 'Naw deg o flynyddoedd o addoli yn Soar', yn Eglwys Annibynnol Soar, Blaendulais: adroddiad am y flwyddyn 1992, (Blaendulais, 1993), 15-19.
W. Oswal Davies: Sardis, eglwys yr Annibynwyr, Pontypridd: hanes canmlwyddiant yr eglwys, 1834-1934, (Pontypridd, 1934), 28tt.
Ebenezer, Caerdydd: rhaglen jiwbili yr eglwys a dathliad chwarter canrif gweinidogaeth y Parch H.M. Hughes BA, Hydref 4ydd - 9fed, 1919, (Caerdydd, 1919), 4tt.
Ebenezer Welsh Congregational Church, Trecynon, Aberdare: re-opening services after complete renovation and enlargement, (Aberdare, 1902), 15pp.
James Edwards: Hanes eglwys Annibynol Zoar, Castellnedd, (Castellnedd, 1923), 19tt.
Thomas Edwards: Canmlwyddiant eglwys Libanus, Craigberthlwyd: hanes yr eglwys, (Merthyr Tydfil, c.1933), 32tt.
Eglwys Annibynnol Bethel, Llansamlet, 1880-1980, [s.l.: s.d.], 16tt. [Testun dwyieithog].
Eglwys Annibynnol Bethlehem, Gwaelod-y-Garth: rhifyn coffa ein diweddar annwyl weinidog, y Parch. Robert Griffith Berry MA, ynghyd â chyfrifon yr eglwys am y flwyddyn 1944, (Caerdydd, 1945), 16tt.
Eglwys Annibynnol Carmel, Gwaun-Cae-Gurwen: adroddiad am y flwyddyn 1953. Rhifyn arbennig yn cynnwys hanes dathlu jiwbili clirio'r ddyled: chwarter canrif gweinidogaeth Mr [Llywelyn C.] Huws yng Ngharmel, (Ammanford, c.1954), 42tt.
Eglwys Godre'rhos a'i gweinidogion, 1754-1954. Cyfarfodydd arbennig i ddathlu dau canmlwyddiant, Gorffennaf 4ydd, 5ed a'r 6ed, 1954, (Llanelli, 1954), 12tt.
Eglwys Horeb, Treforis: cyfarfodydd agoriadol, Chwefror 8-23, 1930, (Treforis, 1929), 20tt.
English Congregational church, Porth: jubilee celebration, 1885-1935, (Porth, 1935), 12pp.
E. Lewis Evans: Eglwys Hope, Pontarddulais, (Abertawe, 1969), 80tt.
J.T. Evans: Braslun o hanes eglwys Annibynnol Pantycrwys, Craigcefnparc o 1847-1947, (Treforus, 1947), 55tt.
Levi J. Evans: Fabian's Bay, 75th Anniversary, 1862-1937: history of the cause, (Swansea, 1937), 40pp.
Sam Francis: Hanes yr achos Annibynnol ym mhentrefi'r Onllwyn a'r cyffiniau, 1842-1992: Pant-y-ffordd, Maesmarchog, dyffryn Cellwen a'r Coelbren. The history of the Congregational cause at Onllwyn and the vicinity, 1842-1992: Pant-y-ffordd, Maesmarchog, dyffryn Cellwen and Coelbren, (Castell-nedd, 1994), 56tt. [Testun dwyieithog].
Noel Gibbard: Hanes Penywern, Dowlais, (Abertawe, 1968), 34tt.
Gibeon, Taibach, 1852-1952: cyfarfodydd dathlu canmlwyddiant, Mai 24ain hyd Mehefin 1af. Trefn y cyfarfodydd a braslun o hanes yr achos, (Port Talbot, 1952), 20tt.
D. Aneurin Griffiths: Hanes capel Pant-teg, Ystalyfera, 1921-1971, (Abertawe, 1971), 51tt.
R. Griffiths: Hanes eglwys Crist yn Zoar, Merthyr, er ei dechreuad yn y 'long room', tu cefn i'r Crown Inn yn y flwyddyn 1794, hyd yn bresenol: yn nghyd â phregeth o eiddo y trydydd gweinidog fu arni, sef y Parch. S. Evans, (Merthyr Tydfil, 1869), iv, 64tt.
William Griffiths: Hanes eglwys Annibynnol Bethania, Dowlais, o'i chychwyniad hyd Rhagfyr 1898, (Dowlais, c. 1898), 22tt.
Thomas Harris: Hanes eglwys Sardis, Waunarlwydd, 1860-1960, (Abertawe, 1960), 47tt.
History of Libanus English Congregational church, Morriston, 1873-1938, (Morriston, c.1938), 17pp.
K.S. Hopkins: English Congregational church: United Reformed Church, Porth, Rhondda, 1885-1985, (Treorci, 1985), 30pp.
Elwyn P. Howells: Siloh, Cwmgwrach a'i seiliau, 1862-1962, (Glyn Nedd, 1962), 65tt
H.M. Hughes: Hanes Ebenezer, Caerdydd, 1826-1926, (Caerdydd, 1926), 114tt.
Llywelyn C. Huws: Annibynwyr Gwaun-Cae-Gurwen: hanes eglwysi Carmel, Gwaun-cae-Gurwen a'r Tabernacl, Cwmgors, (Llandysul, 1942), 109tt.
D.M. Isaac: Eglwys Annibynnol Saron, Ynyshir: braslun o'i hanes, 1882-1940, (Porth, 1940), 24tt.
Brian Ll. James, ed.: New Trinity: the history of Cardiff's oldest nonconformist church, (Cardiff, 1987), 101pp.
F. John James: Seventy-five years on ...: a short history of Manselton United Reformed Church, 1906-1981, (Manselton, 1981), 20pp.
W. James: Canmlwyddiant eglwys Ebenezer, Abertawe, (Abertawe, 1904), 15tt.
J. Austin Jenkins, R. Edwards James: The history of nonconformity in Cardiff, (Cardiff, 1901), 221pp. 'The Congregationalists', pp.59-93.
J. Austin Jenkins: The history of the early nonconformists of Cardiff, (Cardiff, 1891), 99pp. 'The Congregationalists' pp.1-47.
John G. Jenkins, Edgar Diamond: English Congregational church, Bridgend, diamond jubilee, 1873-1933, (Cardiff, 1933), 44pp.
Arthur Jones: Llawlyfr byr-hanes eglwys y Tabernacl, Ynysybwl: jiwbili'r ddyled, Medi 12fed a'r 13eg, 1923, (Ynysybwl, 1923), 34tt.
Erastus Jones: Hanes eglwys gyffredin: eglwys Annibynnol Soar, Blaendulais, 1872-1951, (Glyn Nedd, 1951), 60tt.
Isaac Jones: Hanes eglwys Bryn Seion, Dowlais, 1832-1907, (Tonypandy, 1907), 70tt.
J. Evans Jones: Can mlynedd o hanes Annibyniaeth yn Sciwen a'r ardal, 1830-1930, (Sciwen, 1930), 47tt.
Jacob Jones: Hanes eglwys Gynulleidfaol Bethesda, Merthyr Tydfil am ei chanrif gyntaf: sef o 1807 i 1907, (Merthyr Tydfil, 1909), 82tt.
Magdalen Jones, Hywel Gwyn Evans: Hanes Ebenezer, eglwys yr Annibynwyr, Cwmtwrch, (Cwmtwrch, 1993), 83tt.
Nantlais Jones, Eiry Shopland: Hanes eglwysi Annibynnol Chwarela Bach, Maesyrhaf a Zoar, 1695-1995. The history of the Independent churches of Chwarela Bach, Maesyrhaf and Zoar, 1695-1995, (Castell-nedd, 1995), 45, 47tt. [Testun dwyieithog].
Stanley Jones: Eglwys y Rock, Cwmafan: dathlu sefydlu'r achos yn 1836 a dathlu can mlynedd gweinidogaeth tri gweinidog, (Maesteg, c.1957), 20tt.
Stanley Jones: Eglwys y Rock, Cwmafan, 1836-1986. Rhaglen cyfarfodydd dathlu canmlwyddiant a hanner, Medi 21-28, 1986, (Port Talbot, 1986), 18tt.
David Jones, Andrew Allen: Hanes canrif gyntaf eglwys Carmel, Bryn: canmlwyddiant 1860-1960, (Maesteg, 1960), [12]tt.
Alan Vernon Jones: Providence United Reformed Church (formerly English Congregational) 1869-1987, founded and built 1869, rebuilt 1912. The history of a nonconformist church in Mountain Ash, written to commemorate the 75th anniversary of the second church, [s.l.: 1987], 152pp.
Emrys Jones, William John Jones: Carmel, eglwys yr Annibynwyr, Treherbert: hanes yr achos, 1857-1957, (Abertawe, 1957), 63tt.
Iwan Jones: Braslun o hanes eglwys Annibynnol Minny Street, Caerdydd, 1884-1984, (Caerdydd, 1985), 24tt.
T. Glanville Jones: Windsor Road United Reformed Church, Barry: the first hundred years, 1890-1990, (Barry, 1990), 88pp. [Formerly Windsor Road Congregational church].
William Daniel Jones: Gosen, Trebannws: canmlwyddiant codi'r capel cyntaf, 1865-1965, Hydref 3-10 1965, (Abertawe, 1965), 28pp.
Clarence Lewis: The United Reformed Church formerly the Congregational Church, Minster Road, Cardiff: the history of the church briefly told on the occasion of the golden jubilee, 1927- 1977, (Cardiff, 1977), [32]pp
Timothy Lewis: Camre canrif: sef hanes eglwys y Gurnos, Ystalyfera, 1857-1957, (Abertawe, 1956), 41tt.
William Mathias: Hanes eglwys Tabor, Penygraig, o'r dechreuad, (Tonypandy, c.1930), 8tt.
John Minton: Cipdrem ar hanes eglwys Gynulleidfaol Hermon, Treorchy, o'r flwyddyn 1875 hyd 1928, (Treorchy, c.1928), 32tt.
Haydn Morgan: A short history of Gellionnen chapel and Baran chapel [s.l.: s.n.], 1977. 27 leaves of typescript. 'Baran chapel', pp.16-27.
Kenneth S Morgan, Anne Thomas: Cipdrem ar ganrif a hanner yn hanes Bethlehem, Cadle. = A glimpse at 150 years in the history of Bethlehem, Cadle, [s. l. , 1993], 45, 47tt.
Jenkin Morgan, John Toriel Williams: Annibyniaeth ym Mlaendulais, (Aberdâr, 1924), 74tt.
Prys Morgan: Bethel, y Sgeti, 1770-1970: golwg ar yr achos, (Abertawe, 1970), 30tt.
Prys Morgan: Bethel, y Sgeti, 1770-1993: golwg ar hanes yr achos, (Abertawe, 1993), 32tt.
Moriah, Cilfynydd: eglwys yr Annibynwyr: rhaglen cyfarfodydd dathlu hanner canmlwyddiant yr eglwys, Mai 1, 2, 3, 4, 10 a 11, 1937, (Pontypridd, c.1937), 38tt.
J. Caerau Rees: Jiwbili "Noddfa", Port Talbot, 1939-1943, (Port Talbot, 1943), [16]tt.
J. Seymour Rees: The history of Ynysgau church, Merthyr Tydfil, (Merthyr Tydfil, 1954), 17pp.
John Rees: Llawlyfr canmlwyddiant eglwys Gynulleidfaol Bethania, Dowlais, 1822-1922, (Merthyr Tydfil, 1922), 36tt.
T. Mardy Rees: Dechreuad Annibyniaeth yn nghylchoedd Abertawe a Chastell Nedd. (Papur a ddarllenwyd ar gais Bwrdd Gweinidogion yr Annibynwyr, Abertawe), (Caerdydd, 1939), 10tt.
W.M. Rees: O Frynllywarch i Frynmenyn: sef hanes eglwys Annibynnol Betharan, Brynmenyn, yn cynnwys hefyd nodion ar hanes Annibyniaeth yn y cylch yn gyffredinol, (Merthyr Tydfil, c.1933), 20tt.
Mihangel ap Rhys: Eglwys Annibynnol y Cymer, Rhondda: braslun o'i hanes, 1738-1938, (Porth, 1938), 52tt.
T. Bryn Richard: Centenary souvenir 1870-1970: the origin and history of Tabernacle Congregational church, Mumbles, Swansea, (Swansea, 1969), 40pp.
Brinley Richards: Annibyniaeth yng Nghymru: llyfryn coffa Cyfundeb Eglwysi Annibynnol De Morgannwg, (Maesteg, 1939), 40tt.
Brinley Richards: Hanes eglwys Siloh, Nantyffyllon, 1841-1941, (Maesteg, 1941), 48tt.
D.M. Richards: History of the Tabernacle English Congregational church, Aberdare, (Aberdare, 1893), 63pp.
Glyn Richards: Braslun o hanes Ebenezer, Abertawe, ar achlysur dathlu trydydd jiwbili yr achos, (Llanelli, 1954), 20tt.
Ritson Street Congregational church, Briton Ferry, 1877-1977: centenary services, October 9th to October 13th, 1977. A few historical notes and order of the centenary services, (Briton Ferry, 1977), 12pp.
Benson Roberts: The United Reformed church, formerly the English Congregational church, Bridgend: a centenary survey, 1873-1973, (Maesteg, 1973), 52pp.
T.E. Roberts, gol.: Canmlwyddiant eglwys Seion, Cwmafan, 1821-1921: cipdrem ar hanes yr eglwys yn ystod y ganrif, (Port Talbot, d.d.), 41tt.
W.D. Roberts: Hanes canrif gyntaf eglwys Saron, Maesteg: canmlwyddiant, Mawrth 17, 1850-1950, (Maesteg, 1950), 69tt.
David Rowlands: Tabernacl, Efail Isaf: hanes yr eglwys ar achlysur ei chanmlwyddiant, 1841-1941, (Caerdydd, c.1941), 28tt.
St. Francis-on-the-Hill, Barry. Coming of age Sunday, February 1st 1942: a record of fact and an interpretation of policy, 1921-1942, (Barry, 1942), 30pp.
Saron, Ynyshir: adroddiad jiwbili am y flwyddyn 1913, (Porth, 1914), 31tt.
Soar, Seven Sisters: taflen o'r casgliad a wnaed gan yr eglwys uchod ar agoriad eu capel newydd, Awst 4ydd a'r 5ed, 1901, (Aberafan, 1901), 14tt.
John Stenner: Hanes eglwys Annibynnol Siloam, Cefn Cribbwr, 1827-1927, (Port Talbot, 1927), 55tt.
Tabernacl Newydd, Port Talbot: gwyl ddathlu iwbili dyled yr eglwys, Ionawr 7fed a'r 11eg, 1945, (Port Talbot, 1945), 4tt.
C. Tawelfryn Thomas, E. Bush: Pebyll Seion: hanes ymdaith Cynnulleidfaoliaeth yn y Watford, Groes Wen, Tonyfelin, Rhydri, Caerffili, Glandwr Taf, Senghennydd, Llanbradach, Abertridwr, gyda darluniadau o leoedd nodedig a phersonau enwog, (Caerdydd, 1904), ix, 122tt.
C. Tawelfryn Thomas, Stori'r Watford: traddodwyd yng nghwrdd chwarter Cyfundeb Dwyrain Morgannwg, Gorffennaf 3, 1929, (Merthyr Tydfil, 1929), 6tt.
Dan Thomas: Canmlwyddiant a jiwbili eglwys Horeb, Penydarren, 1837-1937, (Merthyr Tydfil, 1937), 37tt.
[David Thomas]: Eglwys Canaan, Maesteg: hanes yr hanner canrif cyntaf, 1901-1951, (Maesteg, 1951), 44tt.
Isaac O. Thomas: Braslun o hanes eglwys Annibynnol y Wern, Aberafan, 1843-1943, (Port Talbot, 1943), 32tt.
K.B. Thomas: Braslun o hanes eglwysi y Barri a'r Fro. A brief history of churches of Barry and the Vale, (Penarth, 1968), 39tt. Giraldus Morris, 'Eglwysi yr Annibynwyr', tt.10-14. W.P. Carpenter, W. Henry Williams, 'The English Congregational churches', pp.15-18.
T.G.O. Thomas: Eglwys Bethel, Caerffili: canmlwyddiant, 1848-1948, (Caerdydd, c.1948), 32tt.
T. Leslie Walters: Hermon, Brynaman, 1909-1984, (Rhydaman, 1984), 8tt.
D.D. Williams: Hanes eglwys Ynysgau, Merthyr Tydfil, (Merthyr Tydfil, 1900), 24tt.
D.E. Williams: "Y can mlynedd hyn", 1845-1945: cipdrem ar hanes eglwys Bryn Seion, Cwmbach, (Aberdâr, 1945), 32tt.
D.G. Williams: Hanes eglwys y Pant-teg, Ystalyfera, (Ystalyfera, 1921), 96tt.
[David Glannedd Williams] (Glannedd): Hanes eglwys Annibynol Addoldy, Glynnedd, (Aberdâr, 1912), vi, 78tt.
J.R. Williams: History of Williams' Memorial English Congregational church, Penydarren, 1903-1953, (Merthyr Tydfil, 1953), [13]pp.
John Williams: Eglwys Gynulleidfaol Ebenezer, Abertawe: ei hanes a'i gwaith, 1804-1922, (Caerdydd, 1922), 104tt.
Robin J. Williams: Pant-y-Crwys, Craig-Cefn-Parc, 1862-1962, (Abertawe, 1962), 24tt.
Samuel Williams: Hanes eglwys Seilo, Glandwr, 1828-1928, (Llanelli, 1928), 100tt.
Thomas Williams: Eglwysi Annibynol plwyf Aberdâr: atgofion hanner can mlynedd. Anerchiad a draddodwyd o'r gadair mewn cyfarfod chwarterol a gynhaliwyd yn Horeb, Llwydcoed, Ionawr 23ain, 1883, ac a gyhoeddir ar gais y cyfarfod, (Aberdâr, c.1883), 12tt.
John Williamson: History of Congregationalism in Cardiff and district, (Cardiff, 1920), 136pp.
Stanley Yonge: The story of Hill Chapel, Swansea, 1881-1981, (Swansea, 1981), 32pp.
Christopher D. Young, Keith Phillips: Ivor Congregational church, Dowlais, 1860-1960, (Merthyr Tydfil, 1960), 23pp.