Agorodd arddangosfa newydd gyffrous o fapiau o’r Llyfrgell Genedlaethol yn Oriel Glan-yr-afon, Hwlffordd, ar ddydd Sadwrn 23 Medi.
Mae’r mapiau hyn wedi eu dewis o’r 1.5 miliwn o wrthrychau sy’n cael eu gwarchod yn y Casgliad Mapiau Cenedlaethol yn Aberystwyth. Mae’r arddangosfa’n amrywio o’r map hynaf yn y llyfrgell i weithiau celf sydd wedi’u comisiynu’n ddiweddar.
Ymhlith yr uchafbwyntiau mae’r map cyntaf i ddangos Cymru’n unig, map o Ddoc Penfro a luniwyd yn gyfrinachol gan yr Undeb Sofietaidd yn ystod y Rhyfel Oer, cardiau chwarae o’r 17eg Ganrif ar thema mapiau, a map propaganda Almaenig sy’n dyfynnu geiriau David Lloyd George. Mae gweithiau celf newydd sbon a ysbrydolwyd gan y casgliad mapiau hefyd i’w gweld.
Yn 2023, comisiynodd Llyfrgell Genedlaethol Cymru bedwar artist o liw i greu gweithiau celf yn ymateb i’r casgliad. Tyfodd dau o’r prosiectau o’r eitemau yn y casgliad mapiau gan ganolbwyntio ar hanesion anodd a dadleuol caethwasiaeth a threfedigaethedd. Bydd y gweithiau newydd hyn gan yr artistiaid Cymreig Mfikela Jean Samuel a Jasmine Violet Sheckleford yn cael eu harddangos yn gyhoeddus am y tro cyntaf yn yr arddangosfa hon, ynghyd â’r eitemau a’u hysbrydolodd o’r casgliad mapiau. Mae’r rhain yn taflu golau newydd ar fapiau trefedigaethol Prydeinig o Affrica, a’r cysylltiadau Cymreig â chaethwasiaeth planhigfeydd yn Jamaica.
Bydd Cymru i’r byd: mapiau o Lyfrgell Genedlaethol Cymru yn Hwlffordd tan 24 Chwefror 2024.
Ariannwyd y comisiynau celf gan Lywodraeth Cymru fel rhan o’r Cynllun Gweithredu Cymru Wrth-hiliol.
Ellie King
Curadur Cynorthwyol Mapiau
Categori: Erthygl