Symud i'r prif gynnwys
  1. Hafan
  2. Darganfod & Dysgu
  3. Arddangosfeydd arlein
  4. Llawysgrifau
  5. Yr Oesoedd Canol

Cyfeirnod: NLW MS 15536E

Mae’r llyfr offeren prydferth hwn a wnaed o femrwn yn dyddio yn ôl i c.1310 - c.1320 ac mae’n tarddu o Ddwyrain Anglia. Fe'i hystyrir yn llawysgrif bwysig iawn gan ei bod yn un o’r esiamplau cynharaf o lyfr offeren o darddiad Seisnig. Hon hefyd yw'r llawysgrif gerddorol ganol-oesol gyntaf i'w gosod ar 'Ddrych Digidol' y Llyfrgell Genedlaethol, fel yr adnabu'r ardal hon.

Cynnwys Llyfr Offeren Sherbrooke

Llyfr offeren a gynhyrchwyd gan yr Eglwys yn ystod yr Oesoedd Canol ar gyfer dathlu’r Offeren trwy gydol y flwyddyn yw Sarum Missal. Yn ôl William Marx credir bod Llyfr Offeren Sherbrooke yn un o’r esiamplau cynharaf o lyfr offeren o darddiad Seisnig, gan mai dim ond dau arall sydd yn ei ragddyddio. Yn wahanol i lyfrau offeren eraill o’r un cyfnod ceir yn y llawysgrif hon nifer o ddelweddau i gyfoethogi'r testun. Mae’n llawysgrif sydd wedi denu llawer o sylw yn ddiweddar gan fod ei haddurniad ynghyd ag arddull y darluniau a'r ffigurau a geir ynddi yn debyg i lawysgrif Sallwyr y Frenhines Mari sydd bellach yn y Llyfrgell Brydeinig. Mae Sallwyr y Frenhines Mari yn llawysgrif nodedig o ddechrau’r 14eg ganrif a gyflwynwyd fel rhodd i’r Frenhines Mari adeg ei theyrnasiad fel Brenhines Lloegr (1553-1558). Fel Sallwyr y Frenhines Mari, yr hyn sy'n rhagorol am Lyfr Offeren Sherbrooke yw'r nifer sylweddol ac anarferol o fân-ddarluniau lliwgar a phrydferth a geir ynddo.

Hanes Llyfr Offeren Sherbrooke

Roedd y llawysgrif yn perthyn i lyfrgell teulu Sherbrooke yn Oxton, swydd Nottingham o'r 16eg ganrif hyd at y 19eg ganrif, a dyna sut y cafodd ei henw. Oddi yno daeth i fod yn rhan o lyfrgell y cynllunydd, awdur a sosialydd William Morris (1834-1896). Yn  Rhagfyr 1898 gwerthwyd y llawysgrif, ynghyd â dros fil o eitemau eraill o gartref Morris ym Mhlasty Kelmscott, Swydd Gaerloyw, mewn arwerthiant gan Sotheby’s. Prynwyd y llawysgrif gan Henry Yates Thompson (1838-1928), casglwr llawysgrifau mwyaf ei genhedlaeth o bosibl, a bu'n rhan o'i gasgliad ef hyd nes ei werthu gan Sotheby's ym Mawrth 1920. Fe'i prynwyd gan Miss Gwendoline E. Davies (1882-1951), dyngarwraig a noddwraig amlwg y celfyddydau yng Nghymru. Daeth hi'n enwog, ynghyd â'i chwaer Miss Margaret S. Davies (1884-1963), am hybu’r celfyddydau o’u cartref ym mhlasty Gregynog, ger y Drenewydd. Cyflwynodd Margaret Davies y llawysgrif i’r Llyfrgell Genedlaethol ym 1951.

Darllen pellach

  • Marx, William, ‘Iconography and meaning in the Sherbrooke Missal’, yn Edwards, A.S.G., (gol.), Decoration and Illustration in Medieval English Manuscripts, English Manuscript Studies 1100-1700, cyfrol 10, (Llundain: Y Llyfrgell Brydeinig, 2002)

Rhowch eich barn

Llenwch ein holiadur byr fel y gallwn ddefnyddio'ch sylwadau i wella ein gwasanaethau.

Danfonwch eich sylwadau

Cefnogwch ni trwy gyfrannu

Diogelu Cof y Genedl

Sefydlwyd y Llyfrgell gan roddion pobl Cymru, a gyda'n gilydd gallwn barhau'r traddodiad. Cyfrannwch i warchod ein treftadaeth i genedlaethau'r dyfodol. Bydd pob rhodd yn gwneud gwahaniaeth.