A most strange and true report of a monsterous fish, who appeared in the forme of a woman, from her waste upwards by P.G.
Mae'r pamffled unigryw hwn yn adrodd hanes gweld morforwyn honedig ger Pentywyn, Sir Gaerfyrddin yn 1603. Gwelwyd y creadur yn gyntaf gan Thomas Raynold, iwmon o Bentywyn, a alwodd ar eraill i wylio am dair awr. Croesholwyd Raynold a rhai o'r tystion eraill gan William Saunders yn ddiweddarach.
Roedd straeon am fôr-forynion yn weddol gyffredin yn ystod y bymthegfed ganrif, yr unfed ganrif ar bymtheg a'r ail ganrif ar bymtheg. Mae hyd yn oed cyfeiriad at weld môr-forynion yn nyddlyfr Christopher Columbus (1451-1506) ar gyfer 9fed Ionawr 1493. Credwyd y gallai môr-forynion achub morwyr rhag boddi, ond gallent hefyd ddenu llongau i'w tranc. Parhaodd cred mewn môr-forynion, tylwyth teg a chreaduriaid mytholegol eraill mewn llawer o ardaloedd ym Mhrydain hyd y ddeunawfed ganrif ac weithiau hyd yn oed wedi hynny.Yn raddol, yn wyneb gwrthwynebiad yr Eglwys Brotestannaidd, twf llythrennedd, a diwydiannu, daeth diwedd ar y gred mewn creaduriaid o'r fath, er bod nifer o straeon amdanynt wedi goroesi.
Datblygodd y fasnach bamffledi o ganlyniad i ddyfeisio'r broses argraffu yn y bymthegfed ganrif a thwf yn lefel llythrennedd y boblogaeth yn gyffredinol. Roedd masnachwyr pamffledi yn aml yn argraffu eu pamffledi eu hunain ac yn eu gwerthu am ychydig geiniogau ar y stryd. Roedd y pamffledi yn aml yn grefyddol neu wleidyddol eu naws.
Roedd gan y cyhoedd hefyd awch am bynciau ysgafnach a mwy difyr. Mae straeon am greaduriaid od, genedigaethau gwrthun, a.y.b. yn ganran sylweddol o gynnyrch y pamffledwyr yn ystod yr unfed ganrif ar bymtheg a'r ail ganrif ar bymtheg. Argraffwyd llawer o'r straeon o'r fath fel baledi a'u canu fel ffurf o adloniant.
Am fwy am hynod bethau a choel gwerin yn ystod y 16eg ganrif a'r 17eg ganrif :
Am fwy ar y fasnach bamffledi: