Calendr Cymru a'r Byd

“Mae geiriau llynedd yn perthyn i iaith y llynedd. Ac mae geiriau’r flwyddyn nesaf yn aros am lais newydd. Ac mae gwneud diwedd yn gwneud dechrau.” - T.S. Eliot

Mae Diwrnod Martin Luther King Jr yn ŵyl ffederal yn yr Unol Daleithiau sy'n nodi pen-blwydd Martin Luther King Jr a frwydrodd dros hawliau dynol ac urddas pawb, a'r cyfraniad wnaed gan ei etifeddiaeth tuag at geisio sicrhau byd cyfiawn a theg.

Gobind Das, neu Gobind Singh, oedd y degfed guru Sikhaidd dynol a'r olaf. Yr oedd yn fardd, yn athronydd ac yn rhyfelwr. Ymysg ei gyfraniadau sylweddol i Sikhaeth mae creu'r urdd filwrol Sikhaidd sy'n cael ei adnabod fel y Khalsa yn 1699, a chwblhau ac ymgorffori’r Guru Granth Sahib fel y llyfr sanctaidd a’r Guru tragwyddol.

Santes Dwynwen yw nawddsant cariadon Cymru. Credir bod Dwynwen yn ferch i’r Brenin Brychan Brycheiniog, a oedd yn byw yn y 5ed ganrif.

Mae Diwrnod Cofio’r Holocost yn ddiwrnod coffa rhyngwladol i ddioddefwyr yr Holocost, a arweiniodd at hil-laddiad traean o Iddewon, ynghyd ag aelodau di-rif o leiafrifoedd eraill, gan yr Almaen Natsïaidd rhwng 1933 a 1945.

Mae Dydd San Ffolant yn ddiwrnod pan mae pobl yn mynegi eu cariad at ei gilydd dros y byd. Mae'n ddiwrnod gŵyl merthyr Cristnogol o'r enw Ffolant.

Mae Diwrnod Nirvana yn wyliau Bwdhaidd Mahayana a ddethlir yn Asia. Yn Bhwtan, mae'n cael ei ddathlu ar y pymthegfed diwrnod o bedwerydd mis calendr Bhutan. Mae’n dathlu’r diwrnod pan ddywedir bod y Bwdha wedi cyflawni Nirvana yn gyflawn, ar farwolaeth ei gorff.

Mae Maha Shivaratri yn ŵyl Hindŵaidd sy’n dathlu’r Arglwydd Shiva, sef un o brif dduwiau Hindŵaeth.

Blwyddyn Newydd Tsieineaidd yw'r ŵyl bwysicaf yn niwylliant Tsieineaidd. Mae'n dathlu dechrau blwyddyn newydd yn seiliedig ar y calendr lunisolar Tsieineaidd. Cyfeirir ati hefyd fel gŵyl y gwanwyn; nodi diwedd tymor y gaeaf. Mae'r Flwyddyn Newydd Tsieineaidd wedi dylanwadu'n fawr ar ddathliadau Blwyddyn Newydd Lunar o fwy na 50 o grwpiau ethnig. Fe'i dathlir mewn llawer o wledydd a rhanbarthau Asiaidd gydag anheddiad Tsieineaidd mawr.

Dewi Sant yw nawddsant Cymru. Dethlir ei ŵyl drwy wisgo Cennin Pedr a chennin, symbolau cydnabyddedig o Gymru a Dewi Sant, bwyta bwyd traddodiadol Cymreig gan gynnwys cawl a brithyn Cymreig, a merched yn gwisgo gwisg Gymreig draddodiadol. Cynhelir gorymdaith - parêd ar y diwrnod hwn yn nifer fawr o drefi Cymru.